Yatak Islatma Hakkında
Yatak ıslatma hakkında “mit”ler, gerçekler ve tarihçe
Yatak ıslatma, çocuklar ve belli ölçüde de yetişkinler için 4.000 yıldan uzun bir süredir yaygın görülen bir sorun olmaya devam etmektedir. Bu süre boyunca, birçok mit ve yanlış kanı ortaya çıkmıştır.
Birçok ebeveyn, çocukların stresli ya da endişeli olduğu zaman, hatta bazı durumlarda tembellikten* yatak ıslattıklarına inanmaktadır. Bu yanlış kanılar, yatak ıslatan kişiye karşı davranış ve tutumları etkilemektedir.
Ancak yatak ıslatma sadece psikolojik ya da davranışsal bir problem değildir; Avrupa’da 5 milyondan fazla çocuğu etkilediği bilinen bir medikal hastalıktır.
Doktorlar, psikolojik problemlerin yatak ıslatmaya sebep olmadığını, ama yatak ıslatmanın birçok psikolojik probleme sebep olduğunu göstermiştir.
Oysaki yatak ıslatma, kolaylıkla ve etkili bir şekilde tedavi edilebilir.
Çoğu çocuk üç yaş itibariyle geceleri kuru kalmaya başlar ancak, beş yaşına kadar yatak ıslatma alışılmadık bir durum değildir. Beş yaş üzerinde olup, henüz geceleri kuru olmayan ve haftada en az üç kere yatak ıslatmaya devam eden çocukların, yatak ıslatma sorunu olduğu düşünülmektedir. Bu durum, ilaçla veya koşullanma tedavisi (alarm) ile tedavi edilebilir.
* Anket araştırması, İngiltere bazlı bir kuruluş olan ERIC (Enürezis Kaynak Bilgi Merkezi) tarafından yürütülmüştür.
Yatak ıslatma nedenleri
- Böbrekler idrar kesesinin tutabileceğinden fazla idrar üretir.
- Yatak ıslatan çoğu kişinin normal çalışan idrar keseleri ve normal uyku düzenleri vardır ancak idrar keseleri dolduğunda uyanmazlar.
Yatak ıslatmanın çocuk ve aile üzerinde etkileri
Yatak ıslatan çocuklar genellikle kızgın, huysuz, mahcup ve şaşkın hissederler. Bunu yapan tek çocuğun kendileri olduğunu düşünerek yatak ıslatmayı utanç verici ve rahatsız edici bulurlar.
Bu yalnızlık hissi, onları çekingenleştirir ve bu durumun ortaya çıkacağından endişelenerek okul gezisi, arkadaşlarının evinde kalma gibi geceyi evlerinden uzakta geçirmelerini gerektiren aktivitelere katılmaktan çekinirler.
Eğer çocukluktaki yatak ıslatma sorunu tedavi edilmezse, sorunu kontrol etmek gittikçe zorlaşabilir ve durumunun açığa çıkmasından korktuğu için, yakın ilişki kurmakta sorunlar yaşayan, yatak ıslatan yetişkinler olabilirler.
Ebeveynler de çocukları için endişe, uykuları bölündüğü için yorgunluk ve düzenli olarak yatak örtüsü değiştirme zorunluluğu gibi sorunlar yaşarlar.
Kimi zaman da ebeveynler tüm bunlardan sıkıntı duyarak, çocuğun bunu kasıtlı olarak yaptığını düşünmeye başlayabilirler.
Ebeveynler için Tavsiye
Fark edilmesi gereken ilk şey, yatak ıslatmanın kimsenin suçu olmadığıdır ve bu konunun çocuğun "tuvalet eğitimi" ile hiçbir ilgisi yoktur.
Yatak ıslatma ile ilgili endişeleriniz varsa, lütfen diyabet, enfeksiyon, üriner sistemin yapısındaki bir anormallik gibi altta yatan bir hastalığın olduğu ender vaka ihtimallerini bertaraf edebilecek doktorunuza başvurunuz.
Doktora başvurmadan önce şunları deneyebilirsiniz:
- Gün boyunca çocuğu daha çok su içmeye teşvik edin – bazı çocuklar okulda çok az su içer ve bunu akşam evde su içerek telafi ederler.
- Gün içinde sıvı alımı sınırlandırılmamalıdır – çocuk günde yedi sekiz bardak sıvı almaya teşvik edilmelidir.
- Akşamları kafein içeren içeceklerden (çay, kahve ve kolalı içecekler gibi) uzak durun – kafein idrar üretimini artırır.
- Yatağa gitmeden önceki iki üç saat içinde bir şey içmeyin.
- Yatağa gitmeden önce idrar kesesini iki kere boşaltın (yaklaşık beş on dakika aralarla).
- Çocuğun yatak odasından tuvalete ulaşımını kolaylaştırın ve çocuğu kendi yatağına dönmesi konusunda teşvik edin.
- Islak ve kuru gecelerin kaydını tutun – kuru geceleri ödüllendirin ama ıslak geceleri cezalandırmayın.
Eğer bunlar sorunu çözmezse, doktorunuzla konuşun ve ona:
- Çocuğunuzun her zaman yatağını ıslatıp ıslatmadığını veya yeni başlayıp başlamadığını,
- Çocuğunuzun ürettiği idrar miktarının çok olup olmadığını,
- Ebeveynlerden herhangi birinin geçmişte yatak ıslatma sorununun olup olmadığını,
- Çocuğunuzun derslerinin ya da davranışlarının etkilenip etkilenmediğini söyleyin.
Yatak ıslatma vakalarının çoğunun tedavisi basittir ve yıllarca devam etmektense doğru yaklaşım, teşvik ve tedavi ile birkaç ay içinde gelişme göstermektedir.
Çocuklara bu konuda büyük sabır gösterilmelidir ve her şeyden önemlisi asla eleştirilmemeli, cezalandırılmamalı veya suçlanmamalıdırlar, çünkü bunlar durumu çok daha kötüleştirebilir.